07-Shaykh Al-Islaam Ibn Taymiyyah: Sura Ya 5: Elimu

 

07-Shaykh Al-Islaam Ibn Taymiyyah: Sura Ya 5: Elimu

 

Alhidaaya.com

 

 

 

Sura Ya 5: Elimu

 

 

 

Walimu Wake

 

Shaykh al-Islaam Ibn Taymiyyah amesoma chini ya idadi kubwa ya Wanachuoni wakuu na yeye mwenyewe ametaja idadi yao kama ilivyopokelewa na Imaam adh-Dhahabiy moja moja kutoka kwake.[1] Mtungo huu wa walimu unajumuisha Wanachuoni wakiume arobaini na Wanachuoni wakike wanne.

 

Jumla ya idadi ya Wanachuoni ambao amepata elimu kutoka kwao inazidi mia mbili.

 

Ifuatayo ni orodha ya baadhi ya walimu wake:[2]

 

-Abu al-'Abbaas Ahmad Ibn 'Abdid-Daa'im al-Maqdasiy

 

 

-Abu Muhammad ‘Abdur-Rahmaan Ibn Muhammad Ibn Ahmad Ibn Qudaamah Al-Maqdasiy

 

 

-Abu al-‘Abbaas Ahmad Ibn Ahmad Ibn Ni’mah Al-Maqdasiy

 

 

-Baba yake, Abu al-Mahaasin ‘Abdul-Haliym Ibn ‘Abdis-Salaam Ibn Taymiyyah

 

 

-Shangazi yake kwa upande wa baba, Sitt ad-Daar bint 'Abdis-Salaam Ibn Taymiyyah

 

 

-Abu al-Barakaat al-Munajjiy Ibn ‘Uthmaan at-Tanuukhiy ad-Dimashqiy

 

 

-Abu ‘Abdillaah Muhammad Ibn ‘Abdil-Qawiy Ibn Badraan al-Maqdasiy al-Mardawiy

 

 

-Ahmad Ibn Ibraahiym Ibn ‘Abdil-Ghaniy as-Saruujiy al-Hanafiy

 

 

-Abu al-Hasan ‘Aliy Ibn Ahmad Ibn as-Sa’adiy al-Maqdasiy as-Swaalihiy

 

 

-Abu Zakariya Yahya Ibn ‘Abdir-Rahmaan Ibn Najm al-Hanbaliy al-Ansaariy

 

 

-Abu Zakariya Yahya Ibn Abi Mansuur Ibn Raafi’ Ibn ‘Aliy al-Haraaniy Ibn as-Sayrafiy

 

 

 

-Abu Bakr Ibn Muhammad Ibn Abi Bakr Ibn al-Wasi’ al-Harawiy ad-Dimashqiy

 

 

-Abu al-‘Abbaas Ahmad Ibn Abi al-Khayr Salaamah Ibn Ibraahiym Ibn al-Haddaad ad-Dimashqiy

 

 

-Abu Muhammad al-Qaasim Ibn ‘Aliy Ibn Abi Bakr Ibn Qaasim Ibn Ghaniymah al-Irbily

 

 

-Abu al-Ghanaaim al-Muslim Ibn Muhammad Ibn al-Muslim Ibn ‘Alaan al-Qays ad-Dimashqiy

 

 

-Abu al-‘Abbaas Ahmad Ibn Shaybaan Ibn Haydar ash-Shaybaaniy

 

 

-Abu Hafsw ‘Umar Ibn ‘Abdil-Mun’im  Ibn al-Qawaas ad-Dimashqiy

 

 

-Abu Nasr 'Abdul-'Aziyz Ibn 'Abdil-Mun'im Ibn al-Khudhr Ibn Shibl Ibn ‘Abdil-Haarithy

 

 

-As-Swaalih al-Musnid Ibn Muhammad Ibn Badr Ibn Muhammad Ibn Ya’iysh al-Jazariy

 

 

-Abu Yahya Ismaa’iyl Ibn Abi ‘Abdillaah Ibn Hammaad Ibn ‘Abdil-Kariym al-‘Asqalaaniy

 

 

 

-Abu Is-haaq Ibn Ibraahiym Ibn Ahmad Ibn Abi al-Faraj Ibn Abi Taahir Ibn Muhammad Ibn Nasr

 

 

-Abu Is-haaq Ibraahiym Ibn Ahmad Ibn Ismaa’iyl Ibn Faaris at-Tamiymiy as-Sa’adiy

 

 

-Ahmad Ibn Abi Bakr Ibn Sulaymaan al-Waa’idh Ibn al-Hamawiy Abu al-‘Abbaas ad-Dimashqiy

 

 

-Abu ‘Abdillaah Muhammad Ibn Ismaa’iyl Ibn ‘Uthmaan Ibn al-Mudhafar Ibn ‘Asaakir ad-Dimashqiy ash-Shaafi’iy

 

 

-Abu Muhammad ‘Abdur-Rahmaan Ibn Abi as-Sa’r  Ibn as-Sayyid Ibn As-Saani’ al-Ansaariy

 

 

 

-Abu al-‘Izz Yuusuf Ibn Ya’aquub Ibn Muhammad Ibn ‘Aliy al-Mujaawir ash-Shaybaaniy

 

 

-Abu Is-haaq Ibraahiym Ibn Ismaa’iyl Ibn Ibraahiym Ibn Yahya Ibn ‘Alawiy Ibn al-Husayn al-Qurashiy al-Hanafiy

 

 

-Abu Muhammad Ismaa'iyl Ibn Ibraahiym at-Tanuukhiy 

 

 

-Abu al-'Abbaas al-Mu'ammil Ibn Muhammad al-Baalisiy

 

 

-Abu 'Abdillaah Muhammad Ibn Abi Bakr Ibn Sulaymaan al-'Aamiriy

 

 

-Abu al-Faraj 'Abdur-Rahmaan Ibn Sulaymaan al-Baghdaadiy

 

 

- Sharafud-Diyn al-Maqdasiy, Ahmad Ibn Ahmad ash-Shaafi'iy

 

 

-Muhammad Ibn 'Abdil-Qawiy al-Maqdasiy

 

 

-Taqiyud-Diyn al-Waasitiy, Ibraahiym Ibn 'Aliy as-Swaalihiy al-Hanbaliy

 

 

 

Wanafunzi Wake

 

Shaykhul-Islaam Ibn Taymiyyah alikuwa na wanafunzi wengi na ambao waliathirika naye kielimu, miongoni mwa wanafunzi wake walikuwa ni[3]:

 

 

 

-Ibn Qayyim al-Jawziyyah, Muhammad Ibn Abi Bakr Ibn Ayyuub az-Zar’iy

 

-Adh-Dhahabi, Muhammad Ibn Ahmad Ibn ‘Uthmaan at-Turkimaniy

 

-Ibn Qudaamah al-Maqdasiy, Muhammad Ibn Ahmad Ibn al-Haadiy

 

-Al-Mizzi, Yuusuf Ibn ‘Abdir-Rahmaan

 

-Ibn Kathiyr, Abu al-Fidaa ‘Imaadud-Diyn Isma’iyl Ibn ‘Umar

 

-Al-Bazzaar, ‘Umar Ibn ‘Aliy

 

-Ibn Muflih, Shamsud-Diyn Abu ‘Abdillaah Muhammad al-Maqdasiy ar-Raaminiy ad-Dimashqiy

 

-Al-Qaasim Ibn Muhammad Ibn Muhammad Ibn Yuusuf al-Barzaliy al-Ishbiyliy

 

-Abu al-Fat-h Muhammad Ibn Abi ‘Umar Muhammad Ibn Abi Bakr Ibn al-Ya’amariy al-Andalusiy al-Ishbiyliy al-Masry ash-Shafi’iy

 

-Ibn Qudaamah al-Hanbaliy, Ahmad Ibn al-Hasan Ibn ‘Abdillaah Ibn Muhammad Ibn Ahmad

 

-Ibn Abdid-Daaim, Abu ‘Abdillaah Muhammad Ibn Muhammad Ibn Abi Bakr Ibn Ahmad

 

-Ibn al-Waaniy, Muhammad Ibn ash-Shaykh al-Musnid Abi Is-haaq Ibraahiym Ibn Muhammad Ibn Ahmad

 

-Ibn Imaam as-Sakhrah al-Baysaaniy ad-Dimashqiy al-Maqdasiy, Muhammad Ibn Ibraahiym Ibn Muhammad Ibn Abi Bakr Ibn Ibraahiym al-Khazrajiy

 

-Ibn an-Najiyh, Abu ‘Abdillaah Muhammad Ibn ash-Shaykh Sa’d ad-Diyn Abi Muhammad Sa’d-Allaah Ibn ‘Abdil-Ahad Ibn ‘Abdil-Waahid al-Haraaniy

 

-Ibn as-Sayrafiy, Abul-Ma’aliy Muhammad Ibn Taghriyl Ibn Abdillaah al-Khawaarizmiy

 

-As-Saamit, Shamsud-Diyn Abu Bakr Ibn Muhammad Ibn ‘Abdillaah Ibn Ahmad Ibn al-Muhib ‘Abdullaah as-Sa’diy al-Maqdasiy

 

-Ibn Qaadhi al-Jabal, Ahmad Ibn Husayn

 

-Ibn FadhliLlaah al-‘Amri, Ahmad Ibn Yahya

 

-Muhammad Ibn al-Manj, Ibn ‘Uthmaan at-Tanuukhi

 

-Yuusuf Ibn ‘Abdi Mahmuud Ibn ‘Abdis-Salaam al-Batti

 

- Ibn al-Wardi, Zaynud-Diyn ‘Umar

 

-‘Umar al-Harraaniy, Zaynud-Diyn Abu Hafs

 

 

Ibn Hajr al-Asqalaaniy amesema:

 

Kama ingelikuwa hakuna sifa za Shaykh Taqiyud-Diyn isipokuwa kwa mwanafunzi wake Shaykh Shamsud-Diyn Ibn Qayyim al-Jawziyyah, mwandishi wa kazi nyingi, ambazo kote kote kutoka kwa wapinzani na wafuasi wake wamenufaika nazo, hii itakuwa ni angalizo tosha la nafasi yake kubwa (Ibn Taymiyyah). Hii ndio kwa sababu tunaona kujali kwake kwa hali ya juu kwa Ibn Taymiyyah mbele ya mwanafunzi wake Ibn al-Qayyim ndani ya wasifu wa Ibn al-Qayyim:[4]

 

Mara moja aligundua hamu na shauku kubwa ya elimu kwa wanafunzi wake na hamu yake ya kujitolea kuipata na kuieneza (elimu), akaanza kumlea kwenye nasaha na miongozo ambayo itamsaidia kuzinyanyua akili zake na kuziongeza usimamizi wake madhubuti kama ni Mwanachuoni.

 

Hazina hizi zinatajwa na Ibn al-Qayyim katika sehemu tofauti katika pande mbali mbali za vitabu vyake. Ifuatayo ni baadhi ya mifano:

 

1. Ndani ya Miftaah daar as-sa’adah amesema, “Shaykh al-Islaam (Rahimahu Allaah), ameniambia baada ya kuanza kumtajia utata mmoja kufuatia mwengine, ‘Usiache moyo wake kuwa kama sponji kwa kila utata ambao utakupita, hadi kwamba unainywa yote na unaloweka nayo. Isipokuwa, kuwa kama gilasi gumu; mashaka yanaipita lakini hayakai ndani yake. Hivyo itayaona kwa unadhifu wake na kuyafukuza kwa ugumu wake. Kwa namna nyengine, iwapo utauacha moyo wako kunywa kila utata ambao utakupita wewe, itakuwa ni sehemu ya mapumziko kwa mashaka,’ Au alisema kitu chenye athari sawa na hiyo. Sikuona ushauri wowote ambao umeniletea manufaa makubwa katika kufukuza mashaka kuliko huu.”

 

 

2. Ndani ya Madaarij as-Saalikiyn, amesema, “Shaykh al-Islaam Ibn Taymiyyah (Rahimahu Allaah), ameniambia mara moja, ‘Pale mmoja anaposimama kwenye mitihani na ukosefu wa fedha ukawa hauepukiki, hatokuwa na hamaki inapotokezea hali hiyo, wala hatokuwa na majonzi au kuwa na huzuni kutokana nayo.’[5] Hivyo pale mtu anapokuwa mgonjwa kwa mitihani hiyo na haiachii kumvuruga, inatarajiwa kwamba atanyanyuka kwenye kiwango cha kufikia (utumwa halisi mbele ya Allaah). Roho yake itakuwa na adabu na itakuwa na tegemezi kwa Allaah, na itakuwa mbali na tabia mbovu, hadi mapenzi ya Allaah na moyo wake utalowana na roho yake na miguu yake vyote vitakuwa adilifu mbele ya amri (za Allaah). Katika hali hii, moyo wake utaona hisia kwamba Allaah Yu pamoja naye na Anamsaidia. Kila pigo lake na kila hatua yake itakuwa ni yenye kumfikiria Allaah, sio kwake mwenyewe. Moyo wake utapokea miono ya kiroho iliyo mingi, hadi kufikia kwamba atafurahikia Utukufu wa Allaah, Umiliki wake wa kila kitu, na Upweke wake. Ni katika ufahamu wa sifa hizi tatu kwamba elimu yote na misingi yote inategemezwa.”

 

 

3. Na Ibn Taymiyyah alikuwa akiwanasihi wanafunzi wake kutojihusisha kupita mpaka kwenye mambo yanayoruhusiwa. Ibn al-Qayyim amesema kuhusiana naye, “Siku moja, Shaykh al-Islaam Ibn Taymiyyah (Rahimahu Allaah), aliniambia kuhusiana na mambo yanayoruhusiwa, ‘hii ni kinyume cha (mafanikio ya) nafasi ya juu, hata iwapo kuachana nalo sio sharti la kufikia uokovu,’ au kitu kinachofanana na hicho.” Hivyo mwenye kumtambua (Allaah) ataachana na kila aliwezalo kwenye mambo yanayoruhusiwa, kwa lengo la kujilinda yeye mwenyewe, haswa iwapo hilo linaloruhusiwa ni kikwazo baina ya kinachoruhusiwa na kisichoruhusiwa kishari’ah.

 

 

Maandiko Yake

 

Kazi zake zilizopo sasa za Ibn Taymiyyah ni nyingi kwa idadi, ingawaje ukweli kwamba sehemu ya kazi zake zimeyayuka.

 

Alikuwa ni mwandishi aliye na kasi. Ndugu yake ‘Abdullaah amesema: “Allaah amemtunukia uwezo wa kuandika haraka na alikuwa akiandika kutoka kwenye akili yake bila ya kunukuu (kukopia).” [6] Ibn Taymiyyah alikuwa na karani ambaye alikuwa akinukuu (akitoa kopi) kazi zake kwa sababu ya ukweli kwamba alikuwa akiandika kwa kasi ya ajabu. Kulikuwa na mtu akijulikana kwa jina la ‘Abdullaah Ibn Rashiyq al-Maghrabiy ambaye alikuwa akiandika kazi za Shaykh, Ibn Kathiyr amesema kuhusiana naye: “Alikuwa akiweza kuzitengeneza hati za Shaykh kuliko za Shaykh mwenyewe.” [7] Alikuwa akichukua muda mwingi kupitia kazi zake kama alivyofanya baada ya yeye kutoka jela katika masuala ya talaka – ndani ya mwaka 721H.[8] Baada ya kurejea kwake Shaam ndani ya mwaka 712H, alijitolea muda wake mwingi kuandika kazi refu.[9] Alikuwa akiweka mkazo kwenye maandiko ambayo yametengwa kumsifu yeye;[10] Inaonesha kwamba uharibifu wenye kuendelea kuhusiana na yeye kutoka kwa maadui zake na ubadilishaji wa maneno yake ilikuwa ndio sababu ya hili.

 

Hakuchelewesha kujibu masuala ambayo yalifika kwake na alikuwa mbunifu (wa kuandika vitabu) na aliandika kutoka kwenye akili yake akiwa kifungoni.[11]

 

Baadhi ya kazi (vitabu na maandiko mengine) zake zilikuwa ni[12]:

 

 

-Ibtwaal al-Hiyal

 

-Ikhtiyaraat Shaykh al-Islaam

 

 

-Al-Istighaathah

 

-Al-Istiqaamah

 

-Iqaamat ad-Daliyl ‘alaa Ibtwaal at-Tahliyl

 

-Iqtidhwaa' as-Swiraat al-Mustaqiym Li Mukhaalafah Asw-haab al-Jahiym

 

-Aqsaam al-Qur-aan

 

-Al-Ikliyl fiy at-Tashaabuh wat-Taawiyl

 

-Amthaal al-Qur-aan

 

-Al-Amr bil Ma’ruuf wa an-Nahy ‘anil-Munkar

 

-Al-Iymaan

 

-Baghiyat al-Murtaad

 

-Bayaan Talbiys al-Jahmiyah fiy Taasiys Bida’ihim al-Kalaamiyah

 

-Tahriym as-Simaa’

 

-At-Tuhfah al-‘Iraaqiyah fiy al-A’maal al-Qalbiyah

 

-At-Tadmuriyyah

 

-Ta’arudh al-Hasanaat was Sayi-aat

 

-Ta’liyquh ‘alaa Futuuh al-Ghayb li-‘Abdil-Qaadir al-Kiylaaniy

 

-Tafsiyr Suurah al-Ikhlaas

 

-Tafsiyr Suuratay al-Maw’idhatayn

 

-Tafsiyr Suurah an-Nuur

 

-Tanbiyh ar-Rajul al-‘Aaqil ‘alaa Tamwiyh al-Jadal al-Baatil'

 

-Jawaab Ahl al-‘Ilm wal Iymaan bit-Tahqiyq maa Akhbar bihi Rasuul ar-Rahmaan Min Anna (Qul Huwa Allaahu Ahad Ta’dil Thuluth al-Qur-aan)

 

-Al-Jawaab al-Baahir fiy Zuwaar al-Maqaaabir

 

-Al-Jawaab as-Swahiyh liman baddala Diyn al-Masiyh

 

-Hijaab al-Mar-at wa Libaasuha fiy as-Salaah

 

-Al-Hisbah fiy al-Islaam

 

-Al-Hasanah was Sayi-ah

 

-Haqiyqah as-Swiyaam

 

-Al-Hamaawiyyah al-Kubraa

 

-Ad-Durah al-Mudhiy-ah fiy Fataawa Ibn Taymiyyah (al-Fataawaa al-Masriyah)

 

-Daqaaiq at-Tafsiyr 1-6 mijalada iliyokusanywa na Muhammad as-Sayyid al-Jaliynd

 

-Ar-Radd ‘alaa al-Akhnaaiy fiy Mas-alah az-Ziyaarah

 

-Ar-Radd ‘alaa Taasiys at-Taqdiys lir-Raaziy

 

-Risaalah ilaa Malik Qubrus – ar-Risaalah al-Qubrusiyyah

 

-Risaalah fiy Amraadhw al-Quluub wa Shifaa' uhaa

 

-Suaal fiy Mu’aawiyah Ibn Abi Sufyaan

 

-As-Siyaasah ash-Shar'iyyah li Islaah ar-Ra’iy war Ra’iyah

 

-Sharh Hadiyth Abi Dharr Radhiya Allaahu ‘anhu (Yaa ‘Ibaadiy Ini Haramtu adh-Dhulma ‘alaa Nafsiy)

 

-Sharh Hadiyth ( Innama al-A’maal bin Niyyaat)

 

-Sharh Hadiyth an-Nuzuul

 

-Sharh ‘Aqiydah al-Asfahaniyyah

 

-Sharh al-Muharrir – Ta’aliyquhu ‘alaa Kitaab al-Muharrir fiy al-Fiqh

 

-As-Swaarim al-Masluul 'alaa Shaatim ar-Rasuul

 

-As-Safadiyyah

 

-Al-Furqaan bayna Awliyaa' ar-Rahmaan wa Awliyaa' ash-Shaytaan

 

-Al-Furqaan bayna al-Haqq wa al-Baatil

 

-Fiy Mihnatih bi Misr (Vitabu viwili)

 

-Qaa'idah Jaliylah fiy at-Tawassul wa al-Wasiylah

 

-Qaa’idah Shariyfah fiy al-Mu’jizaat wal Karamaat

 

-Qaa’dah fiy al-Ijma’

 

-Qaa’idah fiy al-Isti’aadhah

 

-Qaa’idah fiy ar-Radd ‘alaa Man Qaala bi Fanaai al-Jannah wan Naar

 

-Qaa’idah fiy al-Mahabah

 

-Qaa'idah fiy Tawhiyd al-Uluuhiyyah

 

-Al-Qaa’dah al-Maraakishiyyah

 

-Al-Maaridiyyah – al-Masaail al-Maaridiyyah

 

-Ma’arij al-Uswuul ‘alaa Anna Uswuul ad-Diyn wa Fur’uahu qad Bayyanaha ar-Rasuul

 

-Muqaddimah fiy Uswuul at-Tafsiyr

 

-Mansak Shaykh al-Islaam

 

-Mandhuumah fiy al-Qadar

 

-Minhaaj us-Sunnah an-Nabawiyyah fiy Naqdh Kalaam ash-Shiy’ah wal Qadariyyah

 

-Muaakhadhah li Ibn Hazm fiy Ijma’

 

-An-Nubuwaat

 

-Ar-Radd 'alaa al-Mantiqiyyiyn

 

-Al-Waasitwah bayna al-Haqq wa al-Khalq

 

-Ar-Radd al-Aqwan 'alaa maa fiy Fusuus al-Hikam

 

-Al-'Aqiydah al-Waasitwiyyah

 

-Al-Wasiyyah as-Sughraa

 

-Al-Wasiyyah al-Kubraa

 

-Daar Ta'aarudh al-'Aql wa an-Naql

 

-Al-Madhwaalim al-Mushtarakah.

 

-Naqd Maraatib al-ljmaa'

 

 

Baadhi ya kazi zake zilizopo hapo juu zimeingizwa ndani ya Majmu’ al-Fataawa, ambacho ni mjumuisho wa maandiko na maamuzi yake yaliyowekwa pamoja na Ibn Qaasim na mwanawe.